ΙΣΛΑΝΔΙΑ «Βγήκαμε από την κρίση γιατί δεν ακούσαμε την Τρόικα»

 Όλαφουρ Γκρίμσον
Πρωθυπουργός της Ισλανδίας :
«Ο κύριος λόγος της επιτυχίας είναι ότι δεν τηρήσαμε τις δυτικές συνταγές για την αντιμετώπιση της κρίσης».  Επιδιώξαμε να αποδώσουμε δικαιοσύνη και
παράλληλα να αλλάξουμε τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων. 
 «Στηρίξαμε το σύστημα πρόνοιας»
«Αφήσαμε τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν. Διερωτήθηκα πολλές φορές γιατί να αντιμετωπίζουμε τις τράπεζες σαν να είναι οι Άγιοι Τόποι της οικονομίας. Τι είναι αυτό που ξεχωρίζει τις τράπεζες από άλλες επιχειρήσεις; Οι τράπεζες είναι μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις και όταν διαπράττουν μεγάλα λάθη θα πρέπει να χρεοκοπούν. Σε διαφορετική περίπτωση τους δημιουργούμε την εντύπωση πως μπορούν να παίρνουν μεγάλα ρίσκα χωρίς ευθύνη. Δεν γίνεται όταν έχουν επιτυχία να σημειώνουν μεγάλα κέρδη και όταν αποτυγχάνουν να καλείται ο φορολογούμενος να πληρώσει τον λογαριασμό», εξηγεί ο ισλανδός πρόεδρος.

Από­φα­ση σταθ­μός

Πριν α­πό 15 η­μέ­ρες α­πό το δι­κα­στή­ριο της Ευ­ρω­παϊκής Ζώ­νης Ελεύ­θε­ρων Ανταλ­λα­γών (AELE) που δι­καίω­σε την Ισλαν­δία σχε­τι­κά με την α­πό­φα­ση της να αρ­νη­θεί να α­πο­ζη­μιώ­σει τους ξέ­νους «α­πο­τα­μιευ­τές», ό­ταν οι τρά­πε­ζές της κα­τέρ­ρευ­σαν τον Οκτώ­βριο του 2008. Δη­λα­δή η Ισλαν­δία, κερ­δί­ζο­ντας αυ­τή τη ση­μα­ντι­κή νο­μι­κή μά­χη, δεν υ­πο­χρεώ­νε­ται να ξε­πλη­ρώ­σει τις κυ­βερ­νή­σεις της Βρε­τα­νίας και της Ολλαν­δίας, που την κα­τη­γό­ρη­σαν ό­τι δεν τή­ρη­σε τις εγ­γυή­σεις κα­τα­θέ­σεων των α­πο­τα­μιευ­τών της τρά­πε­ζας Icesave, θεω­ρώ­ντας ό­τι δεν πα­ρα­βία­σε την ο­δη­γία πε­ρί εγ­γυή­σεων κα­τα­θέ­σεων, δε­δο­μέ­νου ό­τι η χρη­μα­το­πι­στω­τι­κή κρί­ση στην Ισλαν­δία ή­ταν πά­ρα πο­λύ ι­σχυ­ρή. Θεώ­ρη­σε ε­πί­σης ό­τι η Ισλαν­δία δεν έ­κα­νε διά­κρι­ση α­νά­με­σα στους κα­τα­θέ­τες στη χώ­ρα και στους κα­τα­θέ­τες στη Βρε­τα­νία ή την Ολλαν­δία.
Η α­πό­φα­ση α­να­με­νό­ταν για να γί­νει γνω­στό αν οι χρε­ο­κο­πη­μέ­νες τρά­πε­ζες πρέ­πει ή ό­χι να δια­σώ­ζο­νται με δη­μό­σιο χρή­μα. Οι κυ­βερ­νή­σεις της Βρε­τα­νίας και της Ιρλαν­δίας εί­χαν α­πο­ζη­μιώ­σει τό­τε πλή­ρως τους α­πο­τα­μιευ­τές της Icesave και στη συ­νέ­χεια εί­χαν στεί­λει το λο­γα­ρια­σμό στο Ρέι­κια­βικ. Όμως το 2010 και στη συ­νέ­χεια το 2011, οι Ισλαν­δοί, με­τά την άρ­νη­ση Γκρίμ­σον, εί­χαν αρ­νη­θεί με δη­μο­ψή­φι­σμα τις ρυθ­μί­σεις της α­πο­ζη­μίω­σης που εί­χε συμ­φω­νή­σει η κυ­βέρ­νη­ση τους με το Λον­δί­νο και τη Χά­γη, υ­πο­στη­ρί­ζο­ντας ό­τι δεν έ­χουν τη νο­μι­κή υ­πο­χρέω­ση να α­να­λά­βουν τις ζη­μιές μιας ι­διω­τι­κής τρά­πε­ζας.
Τό­τε η διε­θνής κοι­νό­τη­τα αύ­ξη­σε την πίε­ση στην Ισλαν­δία. Η Βρε­τα­νία και η Ολλαν­δία α­πει­λού­σαν με σκλη­ρή κα­τα­στο­λή η ο­ποία θα ο­δη­γού­σε σε α­πο­μό­νω­ση της χώ­ρας. Όταν η Ισλαν­δία ε­τοι­μα­ζό­ταν για δη­μο­ψή­φι­σμα, το ΔΝΤ α­πει­λού­σε να στε­ρή­σει ο­ποια­δή­πο­τε βοή­θεια α­πό τη χώ­ρα. Η βρε­τα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση α­πει­λού­σε να πα­γώ­σει τις κα­τα­θέ­σεις και τις α­πο­τα­μιεύ­σεις των Ισλαν­δών. Ο Γκρίμ­σον δή­λω­νε: «Μας έ­λε­γαν αν δεν δεχ­θού­με τους ό­ρους τους, θα γί­νου­με η Κού­βα του Βορ­ρά. Ναι, αλ­λά αν συμ­φω­νού­σα­με θα γι­νό­μα­σταν η Αϊτή του Βορ­ρά». Σύμ­φω­να με την Ισλαν­δία, η ευ­ρω­παϊκή ο­δη­γία υ­πο­χρεώ­νει το κρά­τος να δη­μιουρ­γή­σει έ­να τα­μείο εγ­γύη­σης των κα­τα­θέ­σεων, αλ­λά ό­χι να το εγ­γυη­θεί με δη­μό­σια χρή­μα­τα.
Οι Ισλαν­δοί πο­λί­τες με τη δύ­να­μη που τους δί­νει η δη­μο­κρα­τία, άλ­λα­ξαν μό­λις μέ­σα σε τρία χρό­νια τη μοί­ρα τους και α­πό χρε­ο­κο­πη­μέ­νοι πα­ρου­σιά­ζουν σή­με­ρα α­νά­πτυ­ξη 3,1%, ε­νώ η α­νερ­γία έ­πε­σε κά­τω α­πό το 7%. Κι ό­λα αυ­τά ε­πει­δή ο πρό­ε­δρος τους, αρ­νή­θη­κε να ε­πι­κυ­ρώ­σει την α­πό­φα­ση της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης κυ­βέρ­νη­σης.